فلسفه علم و تکنولوژی

پنجره ای رو به سوی مطالعات علم و تکنولوژی

فلسفه علم و تکنولوژی

پنجره ای رو به سوی مطالعات علم و تکنولوژی

بایگانی
۱۰تیر

ورماس، پیتر و همکاران. (1391). رویکردی در فلسفه تکنولوژی (از مصنوعات تکنیکی تا سیستم­های اجتماعی-تکنیکی). ترجمة مصطفی تقوی و فرخ کاکائی. تهران: کتاب آمه.

مارتین فرنسن

مارتین فرنسن دارای مدرک فیزیک نظری و تاریخ است و در زمینه‌ی بنیادهای علوم اجتماعی دکترای فلسفه دارد. وی در سال 1996 به گروه فلسفه‌ی دانشگاه صنعتیِ دِلفت پیوست. حوزه‌ی اصلی پژوهش وی مفاهیم بهنجاری و عقلانیت به طور عام، کاربرد روش‌های عقلانی تصمیم‌‌ـ‌سازی در پژوهش‌های علمی و تکنیکی، و توصیف صوری مصنوعات و سیستم‌ها در تکنولوژی است.

ویبو هاوکِس

ویبو هاوکِس دانشیار گروه فلسفه‌ی علم و تکنولوژی در دانشگاه صنعتی آیندهووِن است. وی فیزیک نظری را در آمستردام و فلسفه را در لیدِن خوانده است، جایی که در زمینه‌ی کانت‌گراییِ فلسفه‌ی اوائل قرن بیستم موفق به اخذ مدرک دکترا شد. او در حال حاضر مشغول پژوهش درباره‌ی تنش‌های میان داروینیسم جهانی و رویکردهای سنجیده‌تر به نظریه‌های تکاملی تکنولوژی، نقش عاملیت در این نظریه‌ها، و نیز پژوهش در مورد ماهیت شناخت تکنولوژیکی و کارکردهای مصنوعات تکنیکی است.

پیتر کروس

پیتر کروس فیزیک تکنولوژیک را در دانشگاه صنعتی آیندهووِن آموخته و دارای درجه‌ی دکترا در مسائل مربوط به مفهوم زمان در حوزه‌ی فیزیک از دانشگاه رَدباود نایمِیْگن است. وی دارای کرسی فلسفه و اخلاق در دانشگاه صنعتی دِلفت است که در آنجا فلسفه‌ی علم و تکنولوژی تدریس می‌کند. حوزه‌های اصلی پژوهش وی عبارتاند از ماهیت مصنوعات تکنیکی و نقش آنها در سیستم‌های اجتماعی‌ـ‌تکنیکی و فلسفه‌ی طراحی تکنیکی.

ایبو وَن دو پوئِل

ایبو وَن دو پوئِل دانشیار اخلاق و تکنولوژی در دانشگاه صنعتی دِلفت است. وی فلسفه‌ی علم، تکنولوژی و جامعه را در دانشگاه توئِنته آموخته است، جایی که در زمینه‌ی مطالعات علم و تکنولوژی درجه‌ی دکترا دریافت کرده است. وی اخلاق مهندسی تدریس می‌کند و پژوهش‌هایی در زمینه‌ی طراحی و ارزش‌ها، پذیرفتگی اخلاقیِ مخاطرات تکنولوژی، مسئولیت در شبکه‌های پژوهش و توسعه، اخلاقِ مرتبط با تکنولوژی‌های نوظهور، و مفهومِ تکنولوژی به عنوان شکلی از آزمایشگری اجتماعی انجام می‌دهد.

پیتر وِرماس

پیتر وِرماس فیزیک نظری را در دانشگاه آمستردام آموخته و دارای درجه‌ی دکترا در رشته‌ی فلسفه‌ی مکانیک کوانتومی از دانشگاه یوتْرِکت است. وی از سال 1998 به گروه فلسفه‌ی دانشگاه صنعتی دِلفت پیوسته است و در آنجا مشغول پژوهش درباره‌ی اصول تکنولوژی است. موضوعات مورد علاقه‌ی وی در این زمینه عبارتند از تحلیل مفهوم کارکرد تکنیکی به شکلی که در مهندسی به کار می‌رود، و توصیف طراحی به شکلی که توسط روش‌شناسی‌های مختلف طراحی عرضه می‌شود.

abd zon
۱۰تیر

ورماس، پیتر و همکاران. (1391). رویکردی در فلسفه تکنولوژی (از مصنوعات تکنیکی تا سیستم­های اجتماعی-تکنیکی). ترجمة مصطفی تقوی و فرخ کاکائی. تهران: کتاب آمه.

فهرست مطالب

مقدمه

فصل یک. مصنوعات تکنیکی

دنیایی ساخته‌ی انسان

مصنوعات تکنیکی و اشیای طبیعی

مصنوعات تکنیکی و اشیای اجتماعی

کارکردهای تکنیکی

جایگاه اخلاقی مصنوعات تکنیکی

نتیجه‌گیری: ماهیت دوگانه‌ی مصنوعات تکنیکی

چند مسئله‌ی دیگر

فصل دو. طراحی تکنیکی

تعیین مشخصه‌های طراحی تکنیکی

ساختار طراحی تکنیکی

استدلال در طراحی تکنیکی

مهندسان، طراحان، کاربران و دیگر نقش‌ها

نتیجه‌گیری

چند مسئله‌ی دیگر

فصل سه. اصول اخلاقی و طراحی

اخلاق

مهندسان در مقام طراحان کنش

ارزش‌ها و فرایند طراحی     

توسعه‌ی موتورهای کم‌صداتر هواپیما

چارچوب‌های تنظیمی

نتیجه‌گیری

چند مسئله‌ی دیگر

فصل چهار. دانش تکنولوژیک

مهندسان و دانش

مهندسان چه می‌دانند: دو مثال

شکل‌ها و ویژگی‌های دانش تکنولوژیک

نتیجه‌گیری

چند مسئله‌ی دیگر

فصل پنج. سیستم‌های اجتماعی‌ـ‌تکنیکی  

سیستم‌های آمیخته

نقش‌های سیستمی برای انسان‌ها: کاربر و اپراتور

قواعد و سازوکار‌های هماهنگی

طراحی‌های سیستمی و مرزهای سیستمی

تصادف هوایی بر فراز اوبرلینگن

طراحی سیستم و کنترل‌پذیری

نتیجه‌گیری

چند مسئله‌ی دیگر

فصل شش. نقش عوامل اجتماعی در توسعه‌ی تکنولوژیک

دیدگاه های آرمانی و ضد‌آرمانی به توسعه‌ی تکنولوژیک

جبر‌گراییِ تکنولوژیکی

ساخت‌گراییِ اجتماعی

نقش عوامل اجتماعی و فیزیکی‌ـ‌تکنیکی در طراحی

سیر تکامل هواپیمای مسافربری

نتیجه‌گیری

چند مسئله‌ی دیگر

فصل هفت. اخلاق و پیامدهای ناخواسته‌ی تکنولوژی

مخاطره‌ها و پیامدهای ناخواسته

سیستم‌های اجتماعی‌ـ‌تکنیکی و مسئولیت

تکنولوژی در حکم یک آزمایش اجتماعی

نتیجه‌گیری

چند مسئله‌ی دیگر

کتابنامه

درباره مؤلفان

نمایه


abd zon
۱۰تیر

ورماس، پیتر و همکاران. (1391). رویکردی در فلسفه تکنولوژی (از مصنوعات تکنیکی تا سیستم­های اجتماعی-تکنیکی). ترجمة مصطفی تقوی و فرخ کاکائی. تهران: کتاب آمه.


 چکیده کتاب

در کتاب رویکردی در فلسفه‌ی تکنولوژی: از مصنوعات تکنیکی تا سیستم‌های اجتماعی‌ـ ‌تکنیکی، تکنولوژی از دیدگاه‌های مختلفی مورد تحلیل قرار می‌گیرد. این تحلیل با تمرکز بر ملموس‌ترین محصولات تکنولوژی، که مصنوعات تکنیکی نامیده می‌شوند، آغاز می‌شود، و سپس قدم به قدم این محصولات را در درون بافت کاربردشان مورد ملاحظه قرار می‌دهد، و نهایتاً به آنها همچون پدیده‌هایی که در سیستم‌های اجتماعی‌ـ‌تکنیکیِ فراگیرنده قرار دارند توجه می‌کند؛ سیستم‌هایی که شامل انسان‌ها، به عنوان اپراتور، و قواعد اجتماعی، مانند قانون‌گذاری، می‌شوند. در این کتاب تعیین مشخصات مصنوعات تکنیکی، بافت کاربرد آنها و سیستم‌های اجتماعی‌ـ‌تکنیکی به صورت فلسفی انجام می‌شود. تحلیل‌هایی ارائه می‌شود درباره‌ی اینکه چگونه مصنوعات تکنیکی در مهندسی طراحی می‌شوند و مهندسی دربردارنده‌ی چه نوعی از دانش‌ تکنولوژیک است. و به این موضوع توجه می­شود که چگونه مهندسان و دیگران می‌توانند یا نمی‌توانند بر توسعه‌ی تکنولوژی تأثیرگذار باشند. برای تکمیل این نحوه‌ی تعیین مشخصات، تحلیل‌هایی ارائه خواهد شد از جایگاه اخلاقی مصنوعات تکنیکی و امکان و عدم امکان تأثیرگذاری مهندسان بر این جایگاه به هنگامِ طراحی مصنوعات و سیستم‌های اجتماعی‌ـ‌تکنیکیِ دربردارنده‌ی مصنوعات.

مثالِ مورد استفاده در کل کتاب سیستم هواپیمایی است، که در آن هواپیماها مثال‌هایی از مصنوعات تکنیکی و سیستم هواپیماییِ جهانی مثالی از یک سیستم اجتماعی‌ـ‌تکنیکی است. برای نشان دادن جایگاهِ اخلاقی طراحی و نقش مهندسان در آن، موضوعات مربوط به طراحی موتورهای کم‌صدای هواپیما و علل سانحه‌های هوایی مورد تحلیل قرار می‌گیرد.


کلیدواژگان

فلسفه‌ی تکنولوژی، مصنوعات تکنیکی، سیستم‌های اجتماعی‌ـ‌تکنیکی، اخلاقِ تکنولوژی، طراحی، کاربرد، اپراتورها، دانش تکنولوژیک.


abd zon
۰۹تیر

رسنیک، دیوید. (1392). اخلاق علم. (ترجمة مصطفی تقوی و محبوبه مرشدیان). قم: دفتر نشر معارف.

فهرست

علم و اخلاق

نمونة بالتیمور

تحقیقات شبیه‌سازی

مجادله بر سر «گداخت هسته‌ای سرد»

نظریة اخلاقی و کاربردهای آن

اخلاق، قانون، سیاست و دین

نظریۀ اخلاقی

انتخاب‌های اخلاق‌گرایانه

نسبی‌گرایی

علم همچون یک حرفه

علم: از سرگرمی تا حرفه

اهداف علم

محیط پژوهشی در عصر کنونی

ارتباطات و نظام همتاداوری علم

روش علمی

معیارهای رفتار اخلاقی در علم

صداقت

احتیاط

گشودگی

آزادی

ارج‌گذاری

آموزش

مسئولیت اجتماعی

قانونی بودن

فرصت

احترام متقابل

کارآمدی

احترام به آزمودنی‌ها

نکات پایانی

عینیت در پژوهش

صداقت در پژوهش

کژرفتاری در عرصۀ علم     

اشتباه و خودفریبی

سوگیری در پژوهش

تضاد منافع

گشودگی

مدیریت داده‌ها

مسائل اخلاقی در انتشار آثار علمی

عینیت در انتشار

سایر مسائل مرتبط با انتشار

ارج بگذارید وقتی ارج‌گذاری مقتضی است

دارایی فکری

علم، رسانه و عامۀ مردم     

مسائل اخلاقی در آزمایشگاه

اخلاق در رابطۀ مربی و شاگرد

آزار و اذیت

گزارش کژرفتاری در عرصۀ علم

تدریس در برابر پژوهش     

مسائل اخلاقی در استخدام و جذب نیرو

به‌اشتراک گذاشتن و حفظ منابع

پژوهش دربارة آزمودنی‌های انسانی

پژوهش دربارة آزمودنی‌های حیوانی

دانشمند در جامعه

مسئولیت اجتماعی

شهادت کارشناسانه در دادگاه

علم صنعتی

علم نظامی

تأمین بودجة پژوهش از جانب دولت

سایر مسائل اجتماعی، سیاسی و اخلاقی

پس‌نوشت: به سوی علمی اخلاقی‌تر

پیوست: مطالعات موردی

توضیحات

کتاب‌شناسی

نمایه

 

abd zon
۰۹تیر

رسنیک، دیوید. (1392). اخلاق علم. (ترجمة مصطفی تقوی و محبوبه مرشدیان). قم: دفتر نشر معارف.

بندهای نخستین فصل اول کتاب

در طول دهة پیش دانشمندان، عموم مردم و سیاستمداران بیش از گذشته به اهمیت اخلاق در پژوهش‌های علمی پی برده‌اند. جریان‌های گوناگونی در بروز این توجه فزاینده تأثیرگذار بوده‌اند. نخست اینکه، مطبوعات دربارة مسائل اخلاقیِ برآمده از علم خبرهایی را منتشر می‌کنند، خبرهایی از قبیل آزمایش‌های سرّیِ دولت ایالات متحده بر روی انسان‌ها در طول جنگ سرد، مهندسی ژنتیک، پروژة ژنوم انسان، مطالعات راجع به بنیانِ ژنتیکی هوش، شبیه‌سازی حیوانات و جنین انسان و افزایش دمای زمین. دوم اینکه، دانشمندان و مقامات دولتی نمونه‌هایی از کژرفتاری اخلاقی و رفتارهای اخلاقاً مسئله‌ساز را در وجوه گوناگونِ تحقیق بررسی، مستند و دربارة آنها حکم صادر کرده‌اند، و کمبود ملموس اخلاق در پهنۀ علمْ ثبات و تمامیت تحقیق را تهدید کرده است (PSRCR، 1992؛ هیلتس، 1996؛ هجز، 1997). این موارد شامل اتهاماتی چون سرقت ادبی، کلاه‌برداری، نقض قانون، سوءمدیریت بودجه‌ها، بهره‌کشی از زیردستان، نقض مقررات راجع به DNA نوترکیب، تبعیض، تضاد منافع و مشکلاتی با آزمایشگاه جنایی اف‌بی‌آی بودند. به‌رغم افزایش مدارک دالّ بر تحقیقات غیراخلاقی، هنوز داده‌ها حاکی از این هستند که فراوانیِ کژرفتاری در علم در مقایسه با فراوانیِ کژرفتاری در دیگر حوزه‌ها، از قبیل تجارت، پزشکی یا حقوق، بسیار پایین‌تر است (PSRCRT، 1992).

 سومین دلیلی که بر ضرورت اخلاق می‌افزاید این است که وابستگی متقابل و روزافزون علم به صنعت و تجارت موجب شده است ارزش‌های تجاری با ارزش‌های علمی در تعارض قرار بگیرند (PSRCR، 1992؛ ریزر، 1993). این تعارض‌ها دغدغه‌هایی را دربارة تأمین بودجة علمی، همتاداوری، صداقت علمی، مالکیت دانش و اشتراک منابع پدید آورده است. دانشگاه‌ها دربارة دانشمندانی ابراز نگرانی کرده‌اند که از تسهیلات آنها برای انجام تحقیقات مخفیانه در خدمت صنعت خصوصی یا نفع اقتصادیِ شخصی استفاده می‌کنند (بوئی، ۱۹۹۴). در برخی موارد، دانشگاه‌ها با شرکت‌های تجاری و افراد چالش‌های مفصّلی را در دادگاه‌ها بر سرِ حق ثبت اختراع و حق مالکیت معنوی داشته‌اند. مدیران دانشگاه‌ها نیز از این شکایت می‌کنند که دانشمندان شاغل در شرکت‌های تجاری برای دیگر وظایف خود، از قبیل آموزش، زمانِ کمتری صرف می‌کنند. بازرسان دولتی از مجازدانستن شرکت‌ها در نفع‌بردن از تحقیقاتی که از بودجة همگانی استفاده می‌کنند ایراد گرفته‌اند (لوماسکی، 1987).

در واکنش به دغدغه‌های موجود دربارة مسائل و کارهای ناشایست اخلاقی در حوزة علم، نهادها و انجمن‌های علمی گوناگون ‌ــ‌از قبیل بنیاد ملی علم (NFS)، نهادهای ملی بهداشت (NIH)، انجمن پیش‌برد علم در آمریکا (AAAS)، آکادمی ملی علوم (NAS) و سیگما ایکس‌آی‌ــ‌ به هیئت‌هایی مأموریت داده‌اند که مسائل و کارهای ناشایست اخلاقی در علم را مطالعه کرده توصیه‌هایی برای سیاست‌گذاری در این حوزه به‌دست دهند (سیگما ایکس‌آی، 1986و 1993؛ AAAS، 1991؛ PSRCR، 1992؛ هیئت بررسی رفتار علمی، ۱۹۹۴). علاوه بر این، دانشگاه‌ها، شرکت‌های تجاری و بخش‌های علمی کارگاه‌ها و همایش‌هایی را برگزار کرده‌اند که به مسائل اخلاقی در علم می‌پردازند؛ دانشمندان تلاش‌هایی را در جهت گنجاندن درس اخلاق در برنامة آموزشی علم در دو مقطع کارشناسی و تحصیلات تکمیلی آغاز کرده‌اند؛ دانشوران علوم پایه و علوم انسانی کتاب‌ها و مقالاتی دربارة اخلاق تحقیقی نگاشته‌اند و نشریات جدیدی به عرصه آمده‌اند که به مسائل اخلاقی در علم می‌پردازند (ریزر، ۱۹۹۳؛ بِرد و اسپیر، ۱۹۹۵؛ گارت، ۱۹۹۵). در نهایت، سازمان‌ها و مجامع علمی ضوابطی اخلاقی تصویب کرده و پیشنهاد داده‌اند که دانشمندانْ اخلاق را در برنامة آموزشی علم بگنجانند (سیگما ایکس‌آی، ۱۹۸۶؛ کنگره ایالات متحده، ۱۹۹۰؛ PSCRC، 1۹۹۲).

abd zon
۰۴تیر

دوسک، وال. (1393). درآمدی بر فلسفه تکنولوژی. (ترجمه مصطفی تقوی). تهران: مؤسسه آموزشی-تحقیقاتی صنایع دفاعی.

مقدمه

1 فلسفۀ علم و تکنولوژی

جامعه‌شناسی شناخت علمی

معرفت‌شناسی اجتماعی

مطالعات علم و تکنولوژیِ فیمنیستی، بومشناختی و چندفرهنگی

«جَنگ علم»

واقع‌گرایی ابزاری

نتیجه

پرسش‌ها

2 تکنولوژی چیست؟ تعریف یا توصیف تکنولوژی         

چرا خودمان را درگیر تعاریف کنیم؟

انواع تعریف

رهنمود‌هایی برای تعریف

تعاریف تکنولوژی

تکنولوژی به مثابه سختافزار

تکنولوژی به‌ مثابه قاعده

تکنولوژی به مثابه سیستم

تکنولوژی به مثابه علم کاربردی

تعریف سیستمی به عنوان تعریفی اجماعی از تکنولوژی

پرسشها

3 تکنوکراسی

افلاطون

فرانسیس بیکن

کنت هنری دو سن سیمون

آگوست کُنت

تورشتاین وبلن و جنبش تکنوکراسی در آمریکا و نقاط دیگر

تکنوکراسی و نظریۀ جامعۀ پساـ‌صنعتی

نتیجه

پرسش‌ها

4 عقلانیت، عقلانیت تکنولوژیکی، عقل

تحلیل ریسک/سود

نتیجه

پرسش‌ها

5 پدیدارشناسی، هرمنوتیک، تکنولوژی

تکنولوژی و زیستـجهانِ دُن آیدی و توسعۀ هرمنوتیک

دریفوس و نقد هوش مصنوعی

تفکر و داوری بدون قواعد صریح

کل‌نگری، میدان آگاهی، گشتالت و افق‌ها

فکر مجسم و جسم زیسته

شبکه‌های عصبی یا پیوندگرایی به سوی رهایی؟

«هوش مصنوعی هایدگری»

نتیجه

پرسش‌ها

6 جبرانگاری تکنولوژیکی

جبرانگاری تکنولوژیکی نزد مارکس و هایلبرونر

اَشکال اطلاعات: نسخه‌ای ارتباطاتی از جبرانگاری تکنولوژیکی

تعیّن فرهنگی تکنولوژی

پرسش‌ها

7 تکنولوژی خودمختار

نقد ایدۀ تکنولوژی خودمختار

پرسش‌ها

8 ماهیت انسان: زبان یا ابزارسازی

سر در برابر دست: عقلانیت در برابر ابزارسازی به منزلة ذات انسان

نظر هَکِل، انگلس و دیرین‌انسان‌شناسان دربارة تعریف انسان به موجود ابزارساز

تکنولوژی حیوانی: مثال نقضی برای بی‌همتایی انسان‌ها در ابزارسازی

نقد تعریف انسان به منزلة موجود ابزارساز در فلسفۀ تکنولوژی قرن بیستم

ماهیت انسان، تکنولوژی و بیگانگی نزد کارل مارکس

لویس مامفورد: بر ضد توصیف انسان‌ها به موجوداتی اساساً ابزارساز

مارتین هایدگر

کار، شغل و کنش نزد هانا آرنت

رابطۀ کار با ماهیت انسان نزد هابرماس

نتیجه

پرسش‌ها

9 زنان، فیمنیسم، تکنولوژی

مشارکت زنان در تکنولوژی و اختراعات

تکنولوژی و تأثیرهای آن، به ویژه بر زنان

تکنولوژی خانه‌داری          

تکنولوژی تولید مثل

تکنولوژی فضای کار و زنان

تکنولوژی به مثابه «جنس مذکر» و طبیعت به مثابه «جنس مؤنث»؛ دو استعارة طبیعت و تکنولوژی

گوناگونی رویکردهای فیمنیستی دربارۀ نظریۀ شناخت در طول تحول علم و تکنولوژی

نتیجه

پرسش‌ها

10 تکنولوژی غیرغربی و دانش محلی

دانش محلی

دانش محلی و انتقال تکنولوژی        

نظریه‌های تفاوت میان تکنولوژی و جادو        

تفکر جادویی در مقابل تفکر تکنولوژیکی: ذهنیت اسطوره‌ای در مقابل ذهنیت منطقی

تفکیک تکنولوژی از جادو در یک فعالیت

تکنولوژی و علم چینی سنتی و امکان تکنولوژی‌های پیشرفتۀ بدیل

پرسش‌ها

11 ضد‌ـ‌تکنولوژی: رمانتیسیسم، ماشین‌ستیزی، جنبش بوم‌شناسی

رمانتیسیسم

ماشین‌ستیزان

بوم‌شناسی، جنبش حفاظت از طبیعت، جنبش بوم‌شناسی سیاسی

بوم‌شناسی ژرفانگر

اکوفیمنیسم

اضافه جمعیت و جریان جدید کنترل جمعیت

پایداری

پرسش‌ها

12 برساخت‌گرایی اجتماعی و نظریۀ شبکه‌ـ‌عامل

جامعه‌شناسی شناخت همچون مقدمه‌ای بر برساخت‌گرایی

آنچه برساخته می‌شود چیست؟ انواع مختلف برساخت‌گرایی

انتقاد وینر از برساخت‌گرایی اجتماعی

نظریۀ شبکه‌ـ‌عامل همچون بدیلی برای برساختگی اجتماعی

پرسش‌ها

واژه‌نامه

نمایه

 

abd zon
۰۴تیر

دوسک، وال. (1393). درآمدی بر فلسفه تکنولوژی. (ترجمه مصطفی تقوی). تهران: مؤسسه آموزشی-تحقیقاتی صنایع دفاعی.

بندی از مقدمه نویسنده کتاب

یکی از اهداف این کتاب آشنا ساختن دانشجویان تازه‌کار با رویکردهای فلسفی مختلف به فلسفۀ تکنولوژی است که در لابه‌لای هیاهوهای فراوان پنهان شده‌اند. فلسفۀ تحلیلیِ علم و اخلاق، پدیدارشناسی، اگزیستانسیالیسم، هرمنوتیک، فلسفۀ فرآیندی، پراگماتیسم و برساخت‌گرایی اجتماعی و پست‌مدرنیسم برخی از رویکردهایی فلسفی‌ای هستند که ما آنها را بررسی خواهیم کرد.

abd zon
۰۱تیر

پیت، جوزف. (1393). در باب تکنولوژی (مبانی فلسفه تکنولوژی). (ترجمه مصطفی تقوی). تهران: کتاب آمه.

دیباچه

فصل یکم. در جستجوی تعریف: معرفت‌شناسی و تکنولوژی

بخش یک. حدود فلسفۀ علم

بخش دو. ابعاد اجتماعی علم 

بخش سه. تعریف کردن «تکنولوژی» 

فصل دوم. مدل‌‌سازیِ انسانیت در مقام کار

بخش یک. عقل عملی و عقلانیت

بخش دو. عقلانیت  

فصل سوم. تعیین جایگاه فلسفه در بحث تکنولوژی

بخش یک. پرسش‌های همتا

بخش دو. دانش تکنولوژیکی: مقدمه‌چینی

بخش سه. دانش علمی

بخش چهار. دانش مهندسی

بخش پنج. مسائل فلسفی

فصل چهارم. تبیین تکنولوژیکی

بخش یک. تبیین علمی

بخش دو. تبیین تکنولوژیکی  

بخش سه. تبیین تکنیکی

بخش چهار. یک مثال: تلسکوپ فضایی هابل

ü    واشرهای تأییدنشدۀ تصحیح­گر صفر

ü    نتایجِ غیرمنتظره از تصحیح­گر صفر معکوس

ü    آزمون‌های صفر انعکاسی و صفر انکساری همخوانی ندارند

ü    آزمون توصیه‌شدۀ خطای فاحش اجرا نمی‌شود

ü    نابهنجاری آزمون شعاع عمودی

فصل پنجم. تکنولوژی و ایدئولوژی

بخش یک. چند مقدمه: دربارۀ هایدگر

بخش دو. تکنولوژی و ایدئولوژی

بخش سه. تکنولوژی و ارزش‌ها

فصل ششم. خودمختاری تکنولوژی

بخش یک. خودمختاری بی‌اهمیت

بخش دو. فرآیند تکنولوژی

بخش سه. عقل سلیم

بخش چهار. گالیله و تلسکوپ

بخش پنج. هندسه به مثابه تکنولوژی

بخش شش. تکنولوژی و پویایی تغییر: خودمختاری اجتماعی می‌شود

فصل هفتم. تکنولوژی، دموکراسی، تغییر

بخش یک. نوآوری و کنترل

بخش دو. مبارزۀ تکنولوژی و اخلاقیات  

بخش سه. تضاد ارزش‌ها با تغییر تکنولوژیکی

بخش چهار. تغییر شیوۀ کارهای انسان

فصل هشتم. تغییر علمی و زیرساخت تکنولوژیکی علم

بخش یک. نظریه‌های تغییر علمی

بخش دو. زیرساخت تکنولوژیکی علم

بخش سه. نتایج

abd zon
۳۱خرداد

پیت، جوزف. (1393). در باب تکنولوژی (مبانی فلسفه تکنولوژی). (ترجمه مصطفی تقوی). تهران: کتاب آمه.

در باب تکنولوژی کتابی است که پیت فهم خود از مبانی فلسفی تکنولوژی را در آن تبیین کرده است. این اثر صرفاً نقل و جمع بندی سخن دیگر متفکران نیست و نویسنده با رویکردی فعالانه و خلاقانه کتاب را نگاشته و در مباحث فلسفه تکنولوژی مساهمتی جانانه از خود به یادگار گذاشته است. به همین دلیل، مباحث کتاب از طراوت و درخششی خاص برخوردار است و امید می رود که خواننده کنجکاو را به خود جلب کند. نویسنده نسبت به «تکنولوژی»، بر خلاف برخی از فلاسفه تکنولوژی، رو ترش نمی کند و مسئولیت پیامدهای ناگوار تکنولوژی را بر عهده انسان می داند. او به خودمختاری تکنولوژی، آنگونه که الول از آن دفاع می کند، قائل نیست و در خصوص تغییر ارزش‌ها به علت توسعه تکنولوژی، بر خلاف متفکرانی چون فینبرگ، از خود نگرانی بروز نمی دهد. پیت می کوشد به برخی از نقدها علیه تکنولوژی پاسخ گوید. اساس تحلیل های او در این کتاب، کار خطیری است که در تعریف تکنولوژی و سپس ارائه مدل برای آن، به انجام رسانده است. نویسنده را باید تحت تأثیر پرس، فیلسوف پراگماتیست امریکایی، دانست. امید می رود که ایده های جسورانه پیت، شوق نقد را در خواننده بیدار کند.

 

abd zon